Rusya ve Suriyeden Ayasofya Hamlesi

Ayasofya açıldı açılmasına ama tartışmalar yurt içinde oldu. Yurt dışında Yunanistan haricinde kuvvetli bir ses çıkartan olmadı. Özellikle Ortodoksların hamisi Ruslardan ses gelmesi beklenirken ilginç bir şekilde kuvvetli bir ses duymadık. Yurt içindeki eleştirmenlerden ‘’bunların Ayasofya’nın cami olmadığını bilmiyorlardır. Neden cami yapmadınız diye de söyleniyor olabilirler’’, ‘’çok ilgisiz ve alakasızlar’’ diye de sesler duyduk. Ama farklı emelleri olanı da olabilir diye içimizden ne kadar geçirdik elbette bilemeyiz. Ama farklı emel işaretinin fişeği bu günlerde belirdi.
Suriye, Türkiye’yi protesto etmek için Rusya’nın yardımıyla Ayasofya’nın minyatür replikasını inşa edecek bilgisi ulaştı. medyascope.tv den Aydın Ulu’nun haberine göre
Suriye’deki Beşar Esad yönetimi, Türkiye’nin Ayasofya’yı müzeden camiye çevirme kararını protesto etmek amacıyla, Ortodoks Rum nüfusunun yoğun olduğu Hama kentine bağlı Suqaylabiyah’da Ayasofya’nın minyatür replikasının inşa edileceğini ve bu konuda Rusya’nın desteğini aldıklarını açıkladı.
Londra merkezli Middle East Monitor’ün (MEMO) 28 Temmuz tarihli haberine göre, Esad rejimi “dinlerarası diyaloğun önemini” vurgulamak üzere Ayasofya’nın küçük bir kopyasını Hama’da inşa etmeyi planlıyor. Lübnan merkezli Al-Modon gazetesine atıfta bulunulan haberde, replika fikrinin, şehrin rejim yanlısı milis lideri Nebeul Abdullah tarafından ortaya atıldığı belirtildi. Abdullah, Hama’nın kuzeyinde Türkiye’nin desteklediği muhaliflere karşı askeri operasyonlar düzenliyor.
Hama Rum Ortodoks Kilisesi’nden onay alındıktan sonra Suriye’deki Rus askeri yetkililere sunulan proje için, Lazkiye askeri üssünde bulunan Rus ekip çalışmalara başladı. Minyatür Ayasofya, 17 bini aşkın Ortodoks Rum’un yaşadığı Hama’ya bağlı Suqaylabiyah’ta, Nebeul Abdullah tarafından tahsis edilen bir arazide inşa edilecek.
Rejimin replika inşası kararına destek veren Rusya ise Lazkiye’deki Hmeymim askeri üssünden kalabalık bir ekibi inşaatın gerçekleştirileceği yere gönderdi. Rus delegasyonu, bölgedeki Ortodoks dini görevliler ve milis liderleri tarafından karşılandı. Haberde, Rusya’nın yapılacak minyatür Ayasofya için fon sağlayacağı belirtildi.
The Moscow Times haberine göre, Rusya Parlamentosu’nun muhafazakâr üyelerinden Vitaly Milonov, RIA Novosti haber ajansına şu açıklamalarda bulundu: “Suriye, Türkiye’nin aksine dinlerarası barışçıl diyaloğun mümkün olabileceğini gösteren bir ülke. Beşar Esad asla bir katedrali başka bir inanç adına [camiye] dönüştürmezdi.”
Ayasofya’nın yeniden ibadete açılması ve tarihi binada 86 yıl sonra ilk cuma namazının kılınmasının ardından Yunanistan Türkiye’yi kınamış, Rusya’daki dini görevliler hayal kırıklıklarını dile getirmişlerdi.
MEMO’nun paylaştığı habere göre Esad’ın minyatür Ayasofya hamlesi, bölgede askeri varlığını koruyan Türkiye’ye karşı kullanılan bir jest niteliği taşıyor. Bu jestin Suriye’deki Hıristiyan toplumuna yönelik olduğu dile getirilse de iç savaş boyunca birçok kiliseyi bombalayan ve Hıristiyan Suriyeliler’in ölümüne sebep olan rejimin bu konudaki samimiyeti sorgulanıyor.
The Art Newspaper’da Gareth Harris’in haberleri de bu bilgileri teyit ediyor.

Sembolik ‘Ayasofya’ olarak anılacak
Finansmanının Rusya tarafından destekleneceği Minyatör Ayasofya, Suriye’nin orta batı kesiminde Asi Nehri üzerindeki Hama şehrinde inşa edilecek. Yeni anıt, Ayasofya’nın ‘sembolik olarak adını’ alacak.
Minyatür Ayasofya’nı finansmanı ve yaşananlar hakkında konuşan Rus milletvekili Vitaly Milonov ise dikkat çeken ifadeler kullandı. Milonov, Rusya Devlet Ajansı’na yaptığı açıklamada ‘Türkiye’den farklı olarak Suriye barışçıl ve olumlu olarak dinler arası diyaloğu açıkça gösteren bir ülke’ derken, Rusya’daki Ortodoks Hıristiyanların Suriye’ye inşaat konusunda yardım edebileceğini sözlerine ekledi.

Suriye’de planlanan Minyatür Ayasofya’nın çalışmalarının Ağustos ayı içerisinde başlaması planlanıyor.