Kabakçı Mustafa

Kabakçı Mustafa adı 1807 tarihindeki isyan ile kayıtlara geçti. Bazı kaynaklara göre Kastamonulu; bazı kaynaklara göre Oflu Mustafa ve Pazarlı Mustafa adlı iki yakın genç akrabası bulunduğu bilindiği için Rizeli idi. 1807’de yaşının takriben 35 olduğu tahmin edilmiştir. Bundan başka çıkardığı isyandan önceki hayatı hakkında hemen hemen hiçbir belge veya bilgi bulunmamaktadır.1807’de iken Boğazdaki Avrupa tarafında Rumeli fenerindeki Boğaz Kalesi muhafızı idi. Emrindeki askerlere “yamak” adı verilmekte idi. Yamaklar Türk asıllı ailelerden oluşup bir çeşit yeniçeri statüsünde oldukları kabul edilmektedir.
1807’de merkezden Nizam-ı Cedid askeri olması emir geldi. Kabakçı Mustafa bu emri kabul etmeyerek 25 Mayıs’ta Boğaz kalesi yamaklarını Büyükdere çayırında bir toplantıya çağırttı. Nizam-ı Cedid askeri olmamak için isyan ettiğini açıkladı. Burada yamaklar tarafından Kabakçı Mustafa isyanın önderi seçildi. İstanbul’un her yanına haberciler göndertti. Bunları Boğaz kalesine davet etti. Bu toplantıda da kendisinin ve yamakların amacının Nizam-ı Cedid askerinin ilga edilmesi olduğunu bildirdi ve Müslüman olanları ve kendilerini ocaklı bilen kişileri kendi isyanına katılmaya davet etti. 27 Mayıs’ta başlarında Kabakçı Mustafa 500 kadar asi isyancı ile İstanbul’a yürüyüşe başladı ve yol boyunca asilere katılmaları oldu. İsyancılar büyük bir disiplin içinde Nizam-ı Cedid kışlası bulunan Levend Çiftliği önüne geldiklerine bir tabur nizami asker onları durdurmaya yeterli iken sedaret kaymakamı olan Köse Musa Paşa, Nizâm-i Cedîd askerinin harekâtını durdurdu. Başında Kabakçı Mustafa isyancılar iyi bir disiplin uygulayarak 28 Mayıs’ta günümüzdeki Aksaraya indiler. Buraya Yeniçeri ihtiyarlarını ve başta Şeyhülislam olmak üzere ileri gelen ulemayı buraya davet ederek onların ayaklanmayı onaylamalarını sağladılar. Asilerin eline geçen Nizam-ı Cedid taraftarı en yüksek devlet ricali ve Nizam-ı Cedid ordusu subaylarından 11 tanesini kurmuş olduğu bir acayip mahkemede güya yargıladı ve suçlu buldu. Birkaç gün sonra bunlar işkenceler yapılarak idam edildiler. Sultan III. Selim kan dökülmesini istemediği için asilerin her isteğini yerine getirdi. Köse Musa Paşa’nın, âsileri teskin etmesi için Nizâm-i Cedîd askerlerinin kaldırılması gerektiği tavsiyesine uyarak Nizam-ı Cedid’in kaldırılması hakkında fermanı çıkarttı.
Bu fetvayı alan sadrazam kaymakamı Köse Musa Paşa, yanında devlet ricali ile, Çardak ve Un kapanı iskelesinde toplanan isyancılar ve onlara katılan yeniçerilerin toplantısına katıldı. Bu büyük asi grubu Nizâm-ı Çedîd taraftarı devlet adamlarını katlettiler. Daha sonra “Pâdişâhı da istemiyoruz”diye bağıran âsiler, 29 Mayıs 1807’de, Sultan III. Selim’i tahttan indirip, yerine IV. Mustafa’yı tahta geçirdiler.
IV. Mustafa tahta geçince sadaret kaymakamı Köse Musa Paşa, Şeyhülislam Şerifzade Mehmet Ataullah Efendi ve Kabakçı Mustafa yeni padişah IV. Mustafa’nın en yakın adamlarından oldular. IV. Mustafa Kabakçı Mustafa’yı turnacıbaşı(turnayı gözünden vurmak deyimi vardır. bu turnacıbaşı denen şahsiyetler devşirilen çocukların akıllılarını enderuna, onlar kadar akıllı olmayanları da yeniçeri ocağı’na gönderirmiş. işte bu deyim böyle ortaya çıkmış) rütbesiyle Boğaz muhâfızlığı görevini verdi.
Temmuz 1808’de IV. Mustafa’nın yerine tekrar III. Selim’i tahta çıkarmak için ordusuyla Rusçuk’tan İstanbul üzerine yürüyen Alemdar Mustafa Paşa hiç velvele çıkartılmadan seğmenler ve Kırcalı ordusunun Edirne’ye gelmesini sağlanmıştı. Alemdar Mustafa Paşa’nın şahsi emri ile 300 kişilik bir süvari baskın birliği oluşturuldu ve bu birlik Pınarhisar Ayanı Uzun Ali Ağa emrinde 14 Temmuz’da Avrupa yakasında Rumeli feneri Kalesi’ne bir sürpriz baskın yaptı. Kabakçı Mustafa yeni bir evlilik yapmış ve kalede bulunan evinde bu baskından hiç habersizdi. Kabakçı Mustafa gayet kolayca başlayan bu baskın başında hemen öldürüldü.