Covid-19 ve Obezite Arasındaki İlişki

Brezilya Devlet Başkanı Jair Bolsonaro; atletik yapısı sayesinde Kovid-19 kolayca atlattığını söylemişti. Ardından gazetecileri hedef alan Bolsonaro, “Ancak sizden bir şişko bu virüse yakalanırsa kurtulma şansı çok az” diyerek basına yüklenmişti. Bolsonaro’nun bu sözü boşuna söylemediğini kanıtlar gibi veriler gelmeye başladı.
Pandeminin ilk günlerinde Corona virüsünün yol açtığı Covid-19 hastalığını ağır geçirenlerde ortak bir özellik doktorların dikkatini çekti. Çoğu obezite hastasıydı. Pandeminin ilerleyen günlerinde daha fazla veri geldikçe, Covid-19 ve obezite arasındaki ilişki daha gözle görülür hale geldi. Bilim dünyası ise hala bunun nedenini bulmaya çalışıyor.
Fazla kilo, kalp rahatsızlığı ve diyabet dahil olmak üzere bazı hastalıklara yakalanma riskini artırıyor. Bu hastalıklar, Covid-19 hastalarının hastalığı daha ağır geçirmesine yol açan faktörler arasında. Ancak obezitenin Corona virüsü enfeksiyonundan kaynaklanan ciddi komplikasyon olasılığını arttırdığına ilişkin bir miktar kanıt var.
Yüzde 35’i obez olan 5.200 hastayla yapılan bir araştırmada, başka hastalıklar göz önüne alındığında bile, vücut kitle endeksi (BMI) daha yüksek olan kişilerin hastaneye kaldırılması oranlarının daha yüksek olduğu görüldü. Bilim adamları bunda ne gibi faktörlerin etkili olabileceğini, örneğin obezitenin bağışıklık sistemini nasıl etkilediğini hala araştırıyor. Ancak bu durumun pandeminin toplumda var olan kamu sağlığı sorunlarına ışık tutan bir başka örnek olduğunun da altını çiziyorlar.
Araştırmacılara göre, bazı ülkelerin ya da toplumların salgından daha fazla etkilenmesinin sebeplerinden biri obezite olabilir.
ABD’de uzun bir süredir yükselişte olan yetişkinler arasında obezite oranı şu anda yüzde 42. Bu oran siyahlar ve Latin kökenli Amerikalılar arasında daha da yüksek.
Örneğin boyu 1.70 olan bir kişinin vücut kitle endeksi 30 ise 86 kilodan itibaren obez sayılıyor. Covid-19 hastalığını ağır geçirme riski obezitenin derecesine göre artıyor. Vücut kitle endeksi 40 ve üzeri olan hastalar için risk daha yüksek.
Akciğere zarar verebilen Corona virüsü enfeksiyonuyla obezite hastalarının mücadele etmesini zorlaştıran bazı faktörler var. Fazla kilo vücudu yoruyor ve vücuttaki fazla yağ akciğerlerin genişleme ve nefes alma kapasitesini kısıtlayabiliyor.
Bir başka sorun da çoğu zaman obezitenin yol açtığı kronik iltihaplanma yani enflamasyon. Enflamasyon, vücudun virüslerle mücadele etmesinin doğal bir yolu. Ancak uzun süreli enflamasyon sağlıklı bir durum değil ve gerçek bir tehdit ortaya çıktığında vücudun savunma mekanizmasına zarar verebilir. Boston’daki Tufts Üniversitesi’nin obezite araştırmacısı Dr. Dariush Mozaffarian, bu durumu “için için yanan ateşe benzin dökmek” sözleriyle anlatıyor. Obez hastaların, diyabet ya da kalp rahatsızlığı teşhisi konulmamış bile olsa, sağlık durumlarının istenen düzeyde olmadığına da dikkat çekiyor.
Uzmanlar yağın vücuttaki dağılımının da rolü olduğunun altını çiziyor. Bir araştırmaya göre, obez hastalarda Covid-19 bağlantılı ölüm riskinin yalnızca erkeklerde daha yüksek olduğu tespit edildi.
Güney California’daki Kaiser Permanente hastanesinde bulaşıcı hastalıklara ilişkin araştırma yürüten Sara Tartof, bu bulguların, erkeklerin genellikle karın bölgesinde daha fazla yağ bulunmasıyla da örtüştüğünü belirtiyor. Tartof, bu tür yağların hastalığın daha ağır geçirilmesine yol açabilen hormonun üretilmesiyle ilişkili olduğuna dikkat çekiyor.
Bilimadamları, Corona virüsünde obez hastaları daha savunmasız hale getiren bir özelliğin olup olmadığını da araştırıyor. Örneğin, virüs hücreleri bazı hücrelerin yüzeyindeki reseptörlere tutunarak enfekte ediyor. Bu reseptörler yağ hücrelerinde daha fazla bulunuyor. Bilimadamları da bu durumun obez hastaları “virüsün yerleşeceği daha iyi bir yuva” haline getirip getirmediğini inceliyor.
Bu hastalar hastaneye yattıktan sonra bazı komplikasyonlarla karşı karşıya kalabiliyor. Örneğin nefes alıp vermeyi kolaylaştırmak için doktorlar Corona virüsü konulan hastaları yüzü koyun yatırıyorlar. Ancak bunu obez hastalarda uygulamak daha zor olduğu için, obez hastaların solunum cihazına bağlanma olasılıkları daha yüksek oluyor.
Johns Hopkins Üniversitesi’nden obezite ve ağır Covid-19 hastalığı arasındaki ilişki konusunda bir çalışma yürüten Dr. David Kaas, “Bu durumda bu işi bir makinenin yapması gerekiyor” diyor.
Uzmanların dile getirdiği bir endişe daha var. O da tıpkı grip aşısı ya da diğer aşılarda olduğu gibi Covid-19 aşısının obezite hastalarında diğerlerine kıyasla daha az etkili olması. Bunun sebebi ise bilinmiyor.
Ancak Kuzey Carolina’daki Duke Üniversitesi’nden Dr. Nancie MacIver’e göre, olasılıklardan biri obezitenin bağışıklık sisteminde, aşının işe yaraması için aktive olması gereken bir kısmını bloke etmesi. Dr. MacIver, bu faktörlerin olası Covid-19 aşısı için de geçerli olabileceğine dikkat çekiyor.